Trong vài năm trở lại đây, vang cam (orange wine) đã thu hút sự chú ý từ giới sành rượu trên toàn thế giới, nhờ vào màu sắc ấn tượng và hương vị độc đáo. Loại vang này, không giống với vang trắng hay vang đỏ truyền thống, mang một vẻ đẹp mộc mạc và tự nhiên, phản ánh các kỹ thuật sản xuất cổ xưa nhưng lại trở thành xu hướng mới của thời đại hiện nay.
Hãy cùng Don Vino khám phá những nét đặc biệt của vang cam qua các khía cạnh như nguồn gốc, quá trình sản xuất, giống nho, và cách thưởng thức.
Vang cam là gì?
Vang cam là gì?
Những người chưa quen với rượu vang cam có thể dễ dàng mắc sai lầm khi nhầm lẫn chúng với các loại đồ uống được làm từ cam. Tên gọi thực chất ám chỉ đến màu sắc đặc trưng của loại rượu này, mà bí mật nằm ở quy trình sản xuất của nó. Màu sắc điển hình của rượu vang cam thay đổi từ các sắc thái vàng khác nhau cho đến những sắc nâu hổ phách, và có thể phụ thuộc vào cấu trúc cũng như quá trình ủ rượu.
Nguồn gốc và lịch sử của rượu vang cam
Mặc dù vang cam mới chỉ nổi lên như một xu hướng trong thế kỷ 21, nhưng nguồn gốc của nó lại rất cổ xưa, có từ khoảng 6.000 năm trước ở vùng Caucasus, nay thuộc Gruzia (Georgia). Đây là nơi đầu tiên người dân sử dụng hũ đất sét lớn gọi là “Qvevri” để lên men và ủ nho trắng, mà không tách vỏ, giúp tạo ra màu cam đặc trưng cho rượu.
Hũ đất sét lớn để lên men rượu gọi là “Qvevri”
Vang cam đã từng bị lãng quên trong nhiều thế kỷ, khi các phương pháp sản xuất hiện đại phát triển và thống trị thị trường rượu vang. Tuy nhiên, vào đầu thế kỷ 21, sự hồi sinh của rượu vang tự nhiên và ít can thiệp trong quá trình sản xuất đã mang vang cam trở lại ánh đèn sân khấu, đặc biệt là trong các thị trường như Ý, Slovenia và nhiều quốc gia châu Âu khác.
Quá trình sản xuất rượu vang cam
Các loại rượu vang cam được sản xuất bằng cách sử dụng nho trắng, được lên men cùng với vỏ và men nho, thông qua quá trình ngâm ủ nước nho, kéo dài từ vài ngày đến vài tháng.
Những người sành rượu sẽ ngay lập tức nhận ra rằng phương pháp sản xuất này tương tự như rượu vang đỏ, cho phép rượu vang cam hấp thụ các hương thơm, polyphenol, tannin, và các đặc tính khác biệt so với rượu vang trắng và đỏ.
Quá trình sản xuất rượu vang cam
Nhưng ngâm ủ là gì? Đó là quá trình tự nhiên trong đó vỏ nho tiếp xúc với nước nho, cho phép chiết xuất các hợp chất và chất chứa trong vỏ và thịt của quả nho.
Có thể áp dụng các phương pháp canh tác biodynamic và hữu cơ cho vườn nho dùng để sản xuất rượu vang cam nhằm tôn trọng môi trường và những khía cạnh thuần khiết nhất của khái niệm bền vững. Tuy nhiên, đôi khi sự lựa chọn này có thể khiến nho dễ bị oxy hóa hơn, dẫn đến sự phát triển của các mùi không mong muốn.
Vùng sản xuất vang cam nổi tiếng
Rượu vang cam đã trở thành một xu hướng phổ biến trong thế giới rượu vang, và nhiều vùng sản xuất trên khắp thế giới đang khám phá tiềm năng của dòng rượu này. Dưới đây là một số vùng sản xuất vang cam nổi tiếng, mỗi nơi đều mang đến những đặc trưng riêng biệt nhờ vào giống nho, khí hậu và phong cách sản xuất độc đáo.
1. Vùng Georgia
Vùng Georgia
Georgia, được xem là quê hương của rượu vang, đã sản xuất vang cam từ hàng ngàn năm. Rkatsiteli và Mtsvane là những giống nho địa phương nổi bật, thường được lên men trong các thùng qvevri (thùng đất sét chôn dưới đất) theo phương pháp truyền thống. Rượu vang cam từ Georgia có hương vị phong phú và độc đáo, mang đậm dấu ấn văn hóa và lịch sử của vùng đất này.
2. Vùng Friuli-Venezia Giulia và Veneto, Ý
Nổi tiếng với các giống nho bản địa, vùng Friuli-Venezia Giulia là một trong những nơi đầu tiên khởi xướng sản xuất rượu vang cam ở Ý. Ribolla Gialla và Friulano là những giống nho phổ biến được sử dụng để sản xuất vang cam tại đây. Rượu vang từ vùng này thường có hương vị phức tạp, kết hợp giữa trái cây tươi và các nốt hương đất, mang lại một trải nghiệm nếm thử sâu sắc.
Veneto là một trong những vùng sản xuất vang cam hàng đầu, với giống nho Pinot Grigio thường được gọi là “Ramato.” Vùng này nổi tiếng với phong cách vang cam nhẹ nhàng, dễ uống, thường có hương thơm của trái cây và hoa. Các nhà sản xuất tại Veneto chú trọng đến việc kết hợp giữa kỹ thuật truyền thống và hiện đại để tạo ra những chai vang cam có chất lượng cao.
3. Vùng Slovenia
Vùng Slovenia
Slovenia, nằm cạnh Friuli-Venezia Giulia, cũng sản xuất nhiều loại vang cam chất lượng cao. Giống nho như Ribolla Gialla và Sauvignon Blanc được sử dụng phổ biến, mang lại hương vị tươi mát và phức tạp. Rượu vang cam từ Slovenia thường có sự cân bằng tốt giữa độ chua và độ tannin, làm cho nó trở thành một lựa chọn thú vị cho những người yêu thích sự mới mẻ.
Các giống nho dùng để làm rượu vang cam
Rượu vang cam có thể được làm từ hầu hết mọi loại nho dùng trong sản xuất rượu vang trắng. Mặc dù Pinot Grigio (ở Ý được gọi là “Ramato”) thỉnh thoảng được sử dụng, nhưng nhiều giống nho khác cũng phổ biến trong sản xuất rượu vang cam, bao gồm:
- Ribolla Gialla: Một giống nho trắng nổi bật của vùng Friuli ở Ý, Ribolla Gialla thường được sử dụng để tạo ra vang cam với hương vị độc đáo, đậm đà và có chiều sâu.
- Rkatsiteli: Đây là một giống nho cổ xưa từ Georgia, mang lại cho rượu vang cam những hương vị phong phú của trái cây khô và gia vị, với một chút vị chát tannin.
- Gewürztraminer: Được biết đến với hương thơm mạnh mẽ, giống nho này khi làm vang cam mang đến hương vị phức tạp của trái cây nhiệt đới, hoa hồng và gia vị cay.
Giống nho Ribolla Gialla dùng để làm ra rượu vang cam
- Sauvignon Blanc: Giống nho này nổi tiếng với hương thảo mộc và vị trái cây có múi khi làm rượu vang trắng. Trong vang cam, nó giữ lại độ tươi mát nhưng có thêm các nốt hương đất và thảo mộc đậm đà hơn.
- Chardonnay: Chardonnay là giống nho linh hoạt, khi làm vang cam, giống nho này có thể mang đến sự kết hợp của hương vị trái cây chín, kem và một chút hương gỗ sồi.
Các vùng khác nhau thường sử dụng các giống nho địa phương để sản xuất rượu vang cam, từ đó tạo nên sự đa dạng trong phong cách và hương vị, làm cho loại rượu này trở nên độc đáo và phong phú hơn.
Hương vị của vang cam
Một trong những khía cạnh thú vị nhất của rượu vang cam là hồ sơ hương vị đa dạng và phức tạp của nó. Rượu vang cam có thể thay đổi từ hương trái cây và hoa cỏ đến hương đất và hạt, mang lại một trải nghiệm nếm rượu độc đáo, giúp nó khác biệt so với rượu vang trắng và đỏ truyền thống.
Những ghi chú nếm thử phổ biến nhất bao gồm:
- Trái cây khô: mơ, đào và vỏ cam.
- Quả hạch: hạt phỉ và hạnh nhân.
- Mật ong và sáp ong.
- Thảo mộc và trà.
- Khoáng chất.
Hương vị của vang cam (Nguồn: Wine Folly)
Rượu vang cam thường có vị chát tannin, đặc trưng của rượu vang đỏ, cùng với độ axit nổi bật. Cường độ của những đặc điểm này có thể thay đổi đáng kể giữa các loại rượu khác nhau. Một số rượu vang cam được mô tả là “độc lạ”, với những hương vị không thông thường, góp phần tạo nên tính cách đặc biệt của chúng.
Cấu trúc vị giác có thể từ nhẹ và giòn đến đậm đà và đầy đặn. Bạn có thể cảm nhận các nốt hương của trái cây có múi như chanh, trái cây chín, và đôi khi là một chút vị oxy hóa nhẹ, gợi nhớ đến rượu sherry ở một số loại rượu vang cam.
Sự phức tạp và đa dạng này khiến mỗi chai vang cam trở thành một trải nghiệm độc đáo, mang đến những khả năng thú vị cho cả người uống thỉnh thoảng và những người đam mê rượu vang.
Cách thưởng thức vang cam
Vang cam có thể là một trải nghiệm hoàn toàn mới lạ, đặc biệt đối với những ai quen thuộc với vang trắng hoặc vang đỏ truyền thống. Dưới đây là một số gợi ý để thưởng thức vang cam tốt nhất:
- Nhiệt độ: Vang cam nên được phục vụ ở nhiệt độ mát, khoảng 10-12°C. Nhiệt độ quá lạnh có thể làm mất đi một số hương vị phức tạp của rượu.
- Ly rượu: Bạn có thể dùng ly rượu vang trắng để thưởng thức vang cam, nhưng ly có miệng hơi rộng sẽ giúp bạn cảm nhận hương thơm tốt hơn.
Cách thưởng thức vang cam
- Kết hợp ẩm thực: Vang cam rất linh hoạt trong việc kết hợp với món ăn. Các món ăn giàu gia vị, đồ nướng, phô mai đậm vị hoặc các món ăn từ thịt trắng đều là những lựa chọn tuyệt vời. Một số món ăn gợi ý bao gồm gà nướng, thịt vịt quay, hải sản nướng, và phô mai xanh.
Thực tế, rượu vang cam có vị tươi mát nhưng đồng thời vẫn giữ được sự sảng khoái, điều này có lẽ là yếu tố làm cho chúng trở nên độc đáo đến vậy.
Lời kết
Rượu vang cam là một loại rượu xứng đáng được thưởng thức và có thể chinh phục mọi khẩu vị nhờ vào sự bùng nổ của hương thơm và vị giác với quy trình sản xuất đặc biệt.
Với sự kết hợp giữa sự tươi mát và độ phức tạp, rượu vang cam hứa hẹn sẽ là một lựa chọn thú vị cho cả những người yêu thích rượu vang lẫn những ai mới bắt đầu. Hãy thử khám phá và trải nghiệm các chai vang cam khác nhau để tìm ra hương vị yêu thích của bạn.
*Nguồn: enotecastoricafaccioli.it, coravin.it, cortebacaro-vini.it
