Trong nghệ thuật thưởng thức rượu vang, việc sử dụng các dụng cụ chuyên biệt có thể mang lại sự khác biệt lớn về hương vị và trải nghiệm. Một trong những dụng cụ quan trọng nhất chính là decanter. Đối với những người yêu rượu vang, đặc biệt là vang đỏ, decanter không chỉ đơn thuần là một vật dụng mà còn là công cụ giúp rượu “thở” và phát triển hương vị tốt nhất. Vậy, decanter là gì? Nó dùng để làm gì và khi nào chúng ta nên sử dụng? Hãy cùng Don Vino tìm hiểu chi tiết qua bài viết dưới đây.
Decanter là gì?
Decanter là một loại bình rót rượu, thường làm từ thủy tinh hoặc pha lê trong suốt, có hình dáng đặc trưng với đáy rộng và cổ hẹp. Thiết kế này giúp tăng diện tích tiếp xúc giữa rượu và không khí, tạo điều kiện cho quá trình aeration (khí hóa) diễn ra. Mục đích chính của decanter là làm cho rượu tiếp xúc với không khí, giúp các tầng hương mở ra, đồng thời giúp loại bỏ các tạp chất hoặc cặn lắng có trong những chai vang đã ủ lâu năm.
Decanter là gì?
Vậy tại sao phải thêm bước chuyển rượu vào một bình khác? Hãy nghĩ về việc decant giống như việc xịt nước lau kính lên một cửa sổ bị mờ. Tiếp xúc với thêm oxy có thể giúp làm rõ các đặc điểm như tannin hoặc độ axit. Nó cũng giúp tách ra các cặn lắng đã tích tụ trong chai.
Trước khi quyết định có nên decant hay không, bạn nên nếm thử rượu trước. Nếu rượu đã thể hiện rõ các hương vị, bạn chỉ cần rót và thưởng thức. Nếu bạn quyết định decant, Danya Degen, tổng quản lý và sommelier tại Méli ở Washington, D.C, khuyến nghị nên decant một nửa chai trước để so sánh hương vị của rượu trong chai và trong decanter, đảm bảo quá trình này thực sự mang lại sự khác biệt tích cực.
Phân loại decanter
Phân loại decanter
Decanter có rất nhiều kiểu dáng và kích thước khác nhau, được thiết kế đặc biệt để phù hợp với từng loại rượu vang:
- Decanter cho vang đỏ: Thường có đáy rộng để tăng diện tích tiếp xúc với không khí, giúp rượu vang đỏ giàu tannin như Cabernet Sauvignon, Syrah hoặc Nebbiolo “mềm” hơn và giải phóng được hết các tầng hương phức tạp.
- Decanter cho vang trắng và vang sủi: Những loại rượu vang có cấu trúc nhẹ như Sauvignon Blanc, Pinot Grigio hoặc vang sủi thường sử dụng các loại decanter nhỏ và thon hơn, giúp bảo tồn hương vị tươi mới và ngăn không khí tiếp xúc quá nhiều làm mất đi sự tươi mát.
Tại sao nên sử dụng decanter?
Một bình decanter rượu nên là nhiều hơn một món đồ trang trí bắt mắt trên xe đẩy rượu của bạn. Việc decanting (rót rượu qua decanter) liên quan đến việc chậm rãi rót rượu từ chai của nó vào một dụng cụ khác, nơi rượu được để yên trong không khí tươi xung quanh, thường nhằm mục đích giúp rượu “mở ra.”
Sử dụng decanter không chỉ là một bước phụ trợ mà còn có vai trò quan trọng trong việc làm phong phú hương vị và kết cấu của rượu vang. Có hai lợi ích chính từ việc decanting:
1. Lọc cặn rượu (Sediment removal)
Đối với những chai rượu vang đỏ lâu năm, đặc biệt là vang cao cấp như Bordeaux, Barolo hay Amarone, việc lưu trữ trong thời gian dài có thể dẫn đến sự hình thành của cặn lắng dưới đáy chai. Cặn này không gây hại, nhưng có thể làm giảm đi sự mượt mà và cảm giác êm dịu khi uống. Việc sử dụng decanter sẽ giúp bạn lọc cặn rượu bằng cách rót từ từ, tránh để cặn lắng đi vào ly.
2. Giúp rượu vang "thở" (Aeration)
Rượu vang, đặc biệt là những loại vang đỏ giàu tannin hoặc vang trẻ, cần tiếp xúc với không khí để “mở” ra các tầng hương phức tạp. Quá trình này giúp giảm bớt độ chát của tannin và làm cho rượu trở nên dễ uống hơn. Khi rượu tiếp xúc với oxy, các hợp chất trong rượu bắt đầu phản ứng, làm giảm các mùi hăng, nồng hoặc vị gắt của rượu mới. Đặc biệt, những dòng rượu trẻ như Syrah, Malbec hay Cabernet Sauvignon rất cần quá trình “thở” để phát triển hương vị trọn vẹn hơn.
Khi nào nên và không cần decant rượu vang
Không phải tất cả các loại rượu vang đều cần hoặc thậm chí hưởng lợi từ việc decant. Một số loại nên được cho “thở” trước khi uống, trong khi các loại khác nên được uống ngay lập tức. Để quyết định, dưới đây là một số gợi ý.
Trước khi quyết định decant, bạn nên nếm thử rượu. Nếu rượu đã thể hiện rõ hương vị, hãy rót ra và thưởng thức ngay. Nếu bạn quyết định decant, Danya Degen, quản lý và sommelier tại Méli, Washington, D.C., khuyên nên decant một nửa chai trước để so sánh hương vị giữa rượu trong chai và trong bình decanter, để đảm bảo quá trình này thực sự có tác động tích cực.
1. Khi nào nên decant rượu vang?
Rượu trẻ: Những loại rượu vang còn mới (khoảng 3 năm trở lại) nên được decant để tăng cường hương thơm và mùi vị thông qua việc tiếp xúc với oxy.
Rượu vang lâu năm: Rượu trên 15 năm thường có cặn, và việc decant giúp loại bỏ cặn mà không ảnh hưởng đến chất lượng rượu. Bạn có thể kiểm tra cặn bằng cách soi đáy chai dưới ánh sáng.
Khi nào nên và không cần decant rượu vang
2. Khi nào không nên decant rượu vang?
Vang trắng, vang hồng và vang sủi bọt: Không nên decant rượu vang sủi bọt vì nó sẽ làm mất đi bọt khí tự nhiên.
Rượu vang đã quá cũ (trên 50 năm): Rượu quá già thường rất tinh tế, và tiếp xúc với không khí có thể làm mất đi những hương thơm quan trọng.
Rượu bị lỗi: Decant không thể sửa các loại rượu đã bị lỗi như hư do nút bần, oxy hóa, hoặc hỏng do nhiệt độ.
Rượu gần quá thời gian sử dụng: Oxy có thể làm rượu mất đi độ tươi mới và trở nên nhạt nhòa.
Decant bao lâu là đủ?
Không có câu trả lời chung cho việc rượu vang nên decant bao lâu, vì mỗi loại rượu lại khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung, rượu càng trẻ và đậm đà thì có thể decant càng lâu.
Các chuyên gia gợi ý nên decant rượu trẻ từ 15 phút đến 1 giờ. Tuy nhiên, David Osenbach, giám đốc rượu vang tại nhà hàng Providence ở Los Angeles, cho biết ông đã decant một số loại rượu trong nhiều giờ, thậm chí hơn một ngày, và thu được kết quả tuyệt vời.
Decant bao lâu là đủ? (Nguồn: Wine Folly)
Trong hầu hết các trường hợp, đối với rượu vang lâu năm, chỉ nên decant để loại bỏ cặn và thưởng thức trong vòng 15 phút. Tiếp xúc quá nhiều với oxy có thể làm mất đi sự tươi mới của rượu vang cũ, theo Degen. Bạn chỉ nên decant để loại bỏ cặn, không vì lý do nào khác.
Cách để rượu "thở" nếu không có decanter
Nếu bạn không có sẵn decanter, các chuyên gia sommeliers cho rằng bạn vẫn có thể làm cho rượu trẻ “mở” ra hoặc loại bỏ cặn bằng các dụng cụ khác. Một số gợi ý phổ biến bao gồm:
- Bình nước
- Ấm đun nước
- Bình pha cà phê French press
- Bình thí nghiệm
- Bình hoa
- Chai rượu sạch và trống
Degen đôi khi áp dụng phương pháp gọi là “double decant” (decant hai lần), tuy nghe có vẻ phức tạp nhưng thực ra rất đơn giản. Chỉ cần đổ toàn bộ chai rượu vào một cốc đo thủy tinh sạch, không mùi, sau khi đổ hết rượu ra, rửa sạch chai bằng nước lạnh, lắc khô, rồi cẩn thận đổ rượu trở lại vào chai.
Nếu bạn không muốn phiền phức với quá trình decant chính thức, chỉ cần rót rượu vào ly cũng đã là một hình thức decant nhỏ. Rượu sẽ từ từ “mở” ra khi để yên trong ly, và bạn sẽ có thể trải nghiệm sự thay đổi của rượu trong một khoảng thời gian thư thả hơn.
Lời kết
Decanter không chỉ là một vật trang trí sang trọng trên bàn tiệc mà còn là công cụ quan trọng giúp rượu vang đạt đến hương vị hoàn hảo nhất. Bằng cách giúp rượu tiếp xúc với không khí, làm giảm các hương vị gắt, và loại bỏ cặn lắng, decanter giúp bạn tận hưởng mọi khoảnh khắc thưởng thức rượu vang một cách trọn vẹn và tinh tế hơn.
*Nguồn: foodandwine.com
